Bảng 3 - Phân biệt kinh và lạc
Phân loại |
Tuần hành |
Nơi đi |
Số lượng |
Kinh mạch Lạc mạch |
dọc cơ thể ngang cơ thể |
ở sâu ở nông |
ít nhiều |
Về hình tượng mà nói, kinh lạc hầu như có liên quan đến mọi nơi của cơ thể, do đó cũng có tác dụng hai mặt:
Một là có tác dụng giúp "vận hành khí huyết", sức hoạt động công năng của conngười như giơ tay cầm nắm các vật, óc suy nghĩ vấn đề, chủ yếu là dựa vào khí huyết đưađẩy. "Khí huyết" có thể đưa đẩy đều đặn đến toàn thân là thông qua đường kinh lạc chuyển đạt.
Mặt nữa là có tác dụng làm "chuyển biến tật bệnh". Do kinh lạc là nơi thông suốtgiữa tạng phủ bên trong cơ thể và bề mặt bên ngoài của con người gọi là "thông lạc", chonên không những nó đem những bệnh tật bên ngoài chuyển dần vào trong, như bên ngoàibị lạnh có thể dẫn đến ho hắng và đau bụng, lại còn đem những bệnh biến của tạng phủphản ảnh lên bề mặt ngoài cơ thể. Ở những nơi đường kinh thuộc tạng phủ đó tuần hànhcó xuất hiện chứng trạng, có thể theo đó chẩn đoán bệnh ở kinh nào, tạng nào, phủ nào.Phép chữa bệnh bằng châm cứu cũng căn cứ vào quan hệ của kinh lạc, theo nội tạng vàhuyệt vị hữu quan mới đạt đến mục đích chữa khỏi bệnh. Ví dụ: Châm huyệt Túc tam lý ởchân có thể chữa đau dạ dày vì huyệt Túc tam lý ở trên kinh mạch túc dương minh vị, kinhmạch này đi từ đầu, mặt xuống qua ngực, bụng, đùi, chân. Châm huyệt Hợp cốc trên bàntay có thể chữa đau răng vì huyệt này ở trên kinh mạch thủ dương minh đại trường, kinhmạch này đi từ ngón tay, lên qua vai, cổ, đến mặt. Do đó có thể thấy kinh lạc có địa vị trọng yếu trong phép chữa bệnh bằng châm cứu.
Sau đây là phần giới thiệu nội dung kinh lạc, gồm có 12 kinh mạch và 8 mạch kỳ kinh.